Gidabaimena berritzea: «Alzheimerra dutenei ezin zaie diagnostikoa ezkutatu»
Bartzelonako San Pau ospitaleko Neurologia zerbitzuan lanean ari da Alberto Lleo (Paris, 1971), eta bertan Oroimenaren Unitatea zuzentzen du. Gaixoekin eguneroko jarduera klinikoan aritzeaz gain, ikerketan buru-belarri murgilduta dago. Guda horretako bi lubaki nagusietan egoteak ikuspuntu pribilegiatua ematen dio. Eritasun neurodegeneratiboen inguruko azken aurrerapenak izan zituen hizpide Zamudioko Achucarro zentroan (Bizkaia) asteazkenean emaniko hitzaldian. Gaixotasuna ahalik eta lasterren atzematea premiazkotzat jotzen du adituak, alzheimerra lehen faseetan moteltzeko gai izan daitezkeen tratamendu berriak garatzen ari direlako. Ikerketan eta arlo klinikoan aldi berean ari zara. Zertan laguntzen du horrek? Alzheimerra konplexutasun handiko gaitza da, eta, horregatik, gaia jorratzeko bide bakarra da diziplina anitzetatik begiratzea. Horrela, ikerketan egiten diren aurrerapen guztiak eriari aplika dakizkioke. Zein aurrerapen egin dituzue? Gaitzaren markagailuak ikertzen ari gara bereziki. Hasierako faseetan garunean izaten diren aldaketak bilatzen ditugu batez ere, gaitza ahalik eta lasterren antzeman ahal izateko. Likido zefalorrakideoan markagailu bat aztertzen ari gara, gaixotasuna garatu baino bi edo hiru urte lehenago atzemateko. Garuna eta bizkarrezurmuina bustitzen dituen likidoa da hori. Botiken inguruko ikerketa egiteko urte asko behar badira ere, TAU izeneko proteina detektatzen duen trazadore berria ikertzen ari gara, eta botika probatzeko azken baimenaren zain gaude. TAU proteina hori garunean sortzen da alzheimerra agertzen denean. Azken urteetan, gai izan gara gaixotasunaren lehen faseetan diren lagunengan diagnostikoa egiteko. Oraindik sendabiderik lortu ez bada, merezi al du gaixoak diagnostikoa jakitea? Bai, eta garrantzitsua da ideia hori azpimarratzea, badagoelako onuragarria izan daitekeen tratamendua. Oraingoz frogatuta ez badago ere, lehen zantzuak agertzen hasiak dira. Bi ikerketatan proposatu da alzheimerra hasierako faseetan duten lagunengan tratamendu konkretu bat eginda onurak badirela. Tratamendu horiek gaixotasunaren progresioa moteltzen dute, eta horrek itxaropena pizten du. Alzheimerra...
Psikoteknikoak: Edoskitze naturalak ez du haurren obesitatea eragozten
Xabier Txakartegi pediatrak ‘Umearen pisu sobera: esku-hartzea Lehen Mailako Arretako pediatrian’ tesian dioenez, larria da pisu soberaren arazoa haurren artean. Besteak beste, hasiak dira neska-mutikoak B motako diabetesa, hipertentsioa eta beste zenbait gaitz jasaten. Gernika-Lumoko neska-mutikoen Gorputz Masa Indizea (GMI) hainbat urtez neurtu du Txakartegik, eta hau ondorioztatu du, besteak beste: prebentzio-neurri jakin batzuk hartuta, obesitate-mailak ez du behera egin, baina gora ez egitea lortu da. Edoskitze naturalak pisu soberaren aurka izan lezakeen eraginari dagokionez, berriz, emaitza hobeak espero zituela aitortu du tesiaren egileak. Xabier Txakartegik adierazi duenez, «Lehen Mailako pediatria-taldeek badute eraginik pisu sobera PSa geldiarazteko edo, gutxienik, haren prebalentzia-tasa ez igotzeko jardunean. Hiru eratako neurriak hartu ditugu guk: batzuk, gizarte osoarentzakoak dira; beste batzuk, berriz, eskolei zuzenduak, eta, azkenik, umeei, banan-banan, ezarri beharrekoak». Hogeita sei urtez egin zuten Gernika-Lumoko pediatria-taldekoek umeen Gorputz Masa Indizearen jarraipen sistematikoa (GMI), eta hona emaitza nagusia, Txakartegiren hitzetan: «Pisu soberaren prebalentzia-tasetan ez da hobekuntzarik nabaritu, baina obesitate-mailak ez du gora egin, ikerketa gehienetan ez bezala. Hortaz, ez dugu ezer konpondu? Ez da ezer lortu? Lortu da, bai: beste pediatria-taldeko umeen GMIarekin alderatuz gero, hau da, guk sistematikoki egin genuena egin ez zutenekin konparatuta, gure ume-populazioa osasuntsuagoa da, PSari dagokionez». Gomendioak ikastetxeetara Zenbait gomendio bidali zituen pediatria-taldeak Gernika-Lumoko ikastetxe guztietara, txosten batean laburbilduta; besteak, urtebetetzeak eta gainerako ospakizunak ez egiteko ordura arte bezala, beste moduren batera baizik. Familiei ere bidali zitzaizkien hainbat aholku: bost otordu egiteko, gosariari garrantzi handiagoa emateko, koipe aseak saihesteko, edari azukredunik ez hartzeko, eta abar. «Horiek izan ziren, gutxi asko, Pisu Soberari aurre egiteko gomendatu genituen prebentzio-neurriak», dio Txakartegik. Oro har, ondorio positiboak ekarri zituzten neurri horiek, aipatutako tesiaren...
Gidabaimena berritzea: Nola eraman txakurra autoan
Jabearen jarrera funtsezkoa da animaliak lasai egin dezan bidaia Txakurra aztoratuta badago, gidaria urduri jartzen da, bidaiariak deseroso sentitzen dira eta haurrak oihuka hasten dira etengabe. Ekuazio makurra osatzen dute bidaiak, txakur urduriak, gidari aztoratuak eta giro nahasiak, eta nabarmen handitzen da istripu bat izateko arriskua. Hori dela eta, txakurra kume-kumetatik ohitu behar da autoan bidaia dezan, edozein unetan eta edozein bidaiarirekin. Heziketa-metodo egokia erabiliz lortzen da hori, baina beti ez da erraza izaten ongi asmatzea; hori dela eta, maskoten zainketaren eta osasunaren arloan aditu direnek aholku batzuk ematen dituzte animalia autoan lasai joan dadin. Kume-kumetatik ibilarazi autoan, ohitu dadin: Txakurrak egoera askotara ohitu beharko du bizitzan, eta horien artean, baita autoan joatera ere. Beharrezkoa da kumetatik hastea zeregin horretan. Zenbat eta beranduago hasi txakurra autoan eramaten, hainbat eta gehiago kostatuko zaio egokitzea eta ez urduri jartzea. Autoan joatea esperientzia on gisa har dezala lortu behar da: Txakurra autoan sartzen dugun lehen aldietan, ahalik eta esperientziarik onena izan dezan saiatu behar dugu. Ez da komeni lehen bidaia horiek albaitariarengana joateko erabiltzea, zeren bestela estres-une batekin lotuko baitu autoa. Berdin saihestu behar dira beldurra edo larritasuna eragingo dioten beste esperientzia batzuk ere. Egokiena litzateke irtenaldi laburrak egiteko erabiltzea autoa, mendira joateko, adibidez; hartara, lehen bidaia horiek ez zaizkio aspergarriak egingo. Lasai gidatu: Txakurraren jabeak lasai badoaz, txakurra ere hala joango da gehientsuenean. Bidaia eta ekipajea prestatzeak urduri jarri ohi du jendea, baina saihestu egin behar dira halako egoerak. Txakurra ohartzen bada jabeak urduri eta aztoratuta daudela, ohikoa ez den jokabidea daukatela, berehala kutsatuko da. Bera ere urduri jarriko da, aztoratu egingo da, tentsioa antzeman duelako eta arriskuren bat dagoela uste...