Gidabaimena berritzea: 2017ko zientzia-albiste nabarmenenak
Neutroi-izarren talkaren ilustrazioa. Ezkerrean, masaren irudikapena; eskuinean, berriz, espazio-denbora nola distortsionatzen den erakusten da. Arg. Karan Jani/Georgia Tech Aurten Elhuyar Zientziak landutako gaien artean, hauek izan dira eragin handiena izan dutenak: 1. Bi neutroi-izarren arteko talka detektatu dute, grabitazio-uhinen bidez 2017ko abuztuaren 17an, grabitazio-uhinak detektatzeko LIGO eta Virgo behatokietan orain arte jasotakoetatik bereizten zen seinale bat jaso zuten. Azkenean, bi neutroi-izarren arteko topaketa izan dela ondorioztatu zuten. Lehen aldia da halako fenomeno baten seinalea jasotzen dela, eta garrantzi handia eman diote aldi berean bi bideren bitartez jaso izanari: grabitazio-uhinen eta uhin elektromagnetikoen bidez. 2. Paleolitoko behe-erliebeak topatu dituzte Aitzbitarten Madeleine aldiko lau behe-erliebe aurkitu dituzte Aitzbitarte IV kobazuloan (Errenteria): bi bisonte, zaldi bat, eta beste animalia bat, oraindik ez dakitena ziur zer den. Kantauriar mendikatean topatutako lehenak dira. Haiekin batera, hamabi grabatu inguru ere aurkitu dituzte. 3. CRISPR teknika erabiliz, gaixotasun bat eragiten duen mutazio bat zuzendu dute giza enbrioetan.. Kardiomiopatia hipertrofikoa eragiten duen mutazioa zuzendu dute giza enbrioietan, CRISPR erabilita. Teknika horrek pizten duen interesaren adierazle da Teknopolisek saria jaso izana ASEBIO lehiaketan. Hain zuzen, Bioteknologiaren komunikazioa eta dibulgazioa saritzen du ASEBIOk, eta Telebista eta Irratia kategorian saritu du “CRIPSR/Cas9, genoma mozteko guraizeak” Teknopolisen erreportajea. 4. Agur, Cassini Lurretik abiatu zela 20 urte igaro direnean, 13 urtez Saturno eta haren ilargiak eta eraztunak behatu ondoren, eta erregaia agortzeko zorian zuela, bere burua planetaren aurka botata suntsitu da Cassini zunda 5. Zientzialarien bigarren ohartarazpena gizateriari: etorkizuna arriskuan jartzen ari gara Duela 25 urte, “Munduko zientzialarien ohartarazpena gizateriari” izeneko manifestua argitaratu zuten. Orain, 15.000 zientzialarik baino gehiagok bigarren ohartarazpen bat sinatu dute. Manifestuan, kezka adierazi dute ingurumenari egindako kalteengatik, eta jokabidea...
Renovar carné de conducir: Nueve ideas para regalar a un conductor precavido y triunfar
Llega la Navidad. Son unas fechas que afectan a todos los ámbitos de nuestra vida, inundándonos con su sentimiento (incluso para los que que más traten de resistirse). La conducción y la seguridad vial no iban a ser menos, sobre todo si tenemos en cuenta de que se trata de una época de alta intensidad en el volumen de viajes en carretera. En Circula Seguro ya os hemos dado algunos consejos para afrontar viajes esta Navidad, como conocer cuál es la mejor hora para salir de viaje. Lo siguiente que queremos ofreceros son algunas sugerencias para la lista de regalos de Navidad. En algunas ocasiones, dependiendo de cada persona, puede ser complicado dar con un buen regalo. La seguridad vial también puede ayudarnos en este aspecto. Muchos de los regalos relacionados con la conducción conllevan una utilidad que le da un valor añadido al presente. Vamos a repasar varios ejemplos, que pueden servir, de paso como sugerencia para los indecisos. En primer lugar, la Fundación MAPFRE también contribuye en esta área, ofreciéndonos algunas ideas con la vocación de regalar seguridad vial. Como no podría ser de otro modo, hemos integrado esas ideas en nuestra lista de este año. 1. La guía Michelín + Atlas Michelín de carreteras Puedes que algunos les parezca extraño. Sin embargo, el dúo turístico más famoso y completo de mapas de carreteras de España y Portugal sigue siendo un valor seguro en estos días en los que los smartphone han impuesto su hegemonía sobre la consulta de información. El pack de Michelin, fiel a su estilo tradicional, no solo nos ofrece la posibilidad de volver sobre esa...
Psikoteknikoak: Altamira. Hain zahar, hain eder
Haitzuloan sartu ziren aita-alabak. Zortzi urte zituen Mariak, eta pozarren zihoan aitari historiaurreko aztarnak bilatzen laguntzera. Aurreko urtean, aita txundituta gelditu zen 1978ko Parisko Erakusketa Unibertsalean ikusi zituen harrizko eta hezurrezko objektu haiekin; historiaurreko gizakienak omen ziren. Eta pentsatu zuen, agian, bere eskualdean halakoak aurki zitzakeela; adibidez, urte pare bat lehenago aurkitu zuten Santillana del Marreko haitzulo hartan. Lurrean aztarrika hasi zen aztarnen bila. Bitartean, Maria haitzuloan barneratu zen, kriseilua eskuan, eta, halako batean: “Aita, begira, idiak!”. Alabarengana hurbildu zen Marcelino Sanz de Sautuola. Kriseiluaz sabaia argitzen ari zen hura. Begiak gero eta zabalago zituen aitak. Sabaia irudiz beterik zegoen, margo gorriz eta beltzez egindako animalien irudi ikusgarriz beterik. Ez zuen inoiz halakorik ikusi. Sanz de Sautuolak ongi aztertu zituen irudi haiek, baita ondoren haitzuloan aurkitutako gainerakoak ere. Indusketak ere emaitza oparoak eman zituen: maskorrak, animalien hezurrak eta hezurrezko eta harrizko tresnak agertu ziren. Eta inguruko beste haitzulo batean ere, Revilla de Camargon, tresna eta maskor ugari topatu zituen. Hurrengo urtean, 1880an, argitaratu zuen “Santander probintziako objektu prehistoriko batzuei buruzko ohar laburrak” lanean jaso zituen aurkikuntza haiek guztiak. Alabak ikusitako idiak bisonteak zirela ondorioztatu zuen, Buffon Kondea aipatuz; haren lanen arabera, Europan ohikoak baitziren garai batean. Argi zuen irudi haiek prehistorikoak zirela. Animalia haiek ezagutu zituen norbaitek eginak izan behar zuten. Honela arrazoitu zuen: “hainbat aurkikuntzak argi utzi dute gizonak, haitzuloak beste bizilekurik ez zuenean, bazekiela adarretan eta elefante-haginetan bere irudia nahiz animaliena irudikatzen (…) Beraz, ez dago inolako motiborik ukatzeko pintura hauek ere haiek bezain zaharrak direnik”. Gainera, zoruan aurkitutako objektuen artean okre gorri zatiak ere aurkitu zituen. “Aurreko guztitik ondorioztatzen da, nahikoa funtsez, aipatutako bi haitzuloak, zalantzarik...