Psikoteknikoaka: Jolasaren bidez sexismoa lumatzen
Generoaren eta parekidetasunaren inguruan eztabaidatzeko Elhuyar Fundazioak sortutako solas-jolasa da Bizentaren Lumak. Gazteak –eta ez hain gazteak– gaiaren inguruan hausnartzera eta konpromisoak hartzera bultzatu nahi ditu jokoak. Mondragon Unibertsitateko Enpresagintza Fakultateko ikasleak. Ustez kasualak eta puntualak diren egoerek errealitate oso bati erantzuten diotela ikusi eta ikasi zuten. Josu, 14 urte: “Burua nahasita daukat. Familia ez dut jasaten. Zergatik tokatu zaizkit niri guraso hauek? Lagunak dira niretzat garrantzitsuena, baina horiek ere berehala kritikatzen naute. Ez ditut mutilen kirolak gustuko. Lodiegi nago? Neskekin gusturago sentitzen naiz, baina beraietako bat ere ez naiz. Homosexuala izango ote naiz? Hori diote besteek, ‘armairutik atera, behingoz!’”. Egoera anitzak bizi dituzten 27 pertsonaien istorioak planteatzen dira Bizentaren Lumak jolasean, ondoren parte-hartzaileek hainbat kontzepturekin lotu beharko dituztenak: sexismoa, genero-identitateak, Queer teoria, heteroaraua, maitasun erromantikoa, androzentrismoa, eta abar. Bizenta Mogeli, emakumezko lehen euskal idazleetakoa izanari, omenalditxoa egin diote egileek jolasaren izenarekin: “Beste proiektu batean geundela, Bizenta Mogelen idatzi batzuk topatu genituen. Berak galdetzen zuen, ‘zer egiten dut nik beste baten lumak jantzita, idazle bizitza egiten?’, kontziente baitzen jarduera hura ez zela emakume bati zegokiona”, azaldu digu Naiara Arri proiektuaren arduradunak. Mogelek hausnarketa hori XIX. mendean jada egin bazuen ere, bistan da egun oraindik generoaren eta parekidetasunaren inguruko gogoeta eta eztabaida beharrezko direla. Helburu horrekin sortu dute, bada, Bizentaren Lumak. Tresna faltari erantzunez Berdintasunaren gaia gazteekin eta euskaraz lantzeko material falta zegoela ikusita abiatu zuen proiektua Elhuyarrek. Urtebete eman dute gutxi gorabehera jolasa sortzen, baina ideia lehenagotik zetorren Aizpea Otaegi Elhuyar Aholkularitzaren koordinatzaile nagusiaren arabera: “Babes ekonomikoa behar genuen ideia aurrera ateratzeko, eta Gipuzkoako Foru Aldundiak proiektua babestu izana bultzada izan zen horretarako”. Beste hainbat lanetan lehenagotik erabilitako Play&Decide...
Psicotécnicos: Pasos de peatones con mensajes
“No me pises sin pararte y mirar”, “No me pises usando tu móvil”, “No me pises sin bajar el volumen de tu música”, “No me pises si el muñeco parpadea” y “No me pises hasta que los vehículos paren” son las frases que aparecen en los pasos de cebra elegidos en la campaña. Esta actividad se suma a otras actividades para la Educación Vial, que ha puesto en marcha el Centro de Estudios Ponle Freno-Axa, en colaboración con el Ayuntamiento. La campaña, que comenzó el 18 de diciembre, tiene como objetivo contribuir a mejorar la concienciación de los peatones después de que el Informe de atropellos a peatones, publicado por esta plataforma en 2015, arrojara cifras alarmantes, como que alrededor del 60% de estos accidentes se produce porque el peatón está cruzando por un lugar inadecuado. Además, la DGT también ha alertado en varias ocasiones de que cada año se producen en España unos 11.000 atropellos, de los cuales más de 10.000 suceden en zona urbana, donde la presencia de peatones es muy...
Psikoteknikoak: “Teknologia erabiliz itsuek mundua ikus dezaten nahi dut”
Chieko Asakawa japoniarrak atleta olinpikoa izatea zuen amets umetan. Baina ametsa zapuztu zitzaion gaztetan istripuz nerbio optikoa mindu eta ikusmena galtzen hasi zenean, erabat itsu geratu baitzen denborarekin. Gerora, zientzialari konputazional modura aritu da, eta pertsona itsuen bizi-kalitatea hobetzen lagundu du, hamaika ekarpen teknologikoren bidez. Itsu izatea lanerako eragozpena du, baina, aldi berean, itsuen beharrak primeran ezagutzera eraman du itsutasuna bere azalean bizitzeak. Hortik, agian, haren adorea eta arrakasta. Gaur egun IBMko ikertzailea da, eta Egokituz Laborategiak 30 urte bete dituen honetan Euskal Herrira egin duen bisita aprobetxatuz elkarrizketatu dugu. Zer esanahi du zure bizitzan, egunerokotasunean, irisgarritasunak? Irisgarritasunak eta teknologiak esanahi garbi bat dute niretzat: nire bizitza hobetzea. Teknologia behar dut informazioa eskuragarri izateko. Hortaz, nire bizitza hobetzeko balio du. Pertsona itsuak teknologiara errazago irits daitezen lan egin duzu bizitza osoan. Atzera begira, zure lehenengo ekarpenetako bat braille-dokumentuentzako prozesadore digital bat lortzea izan zen, ezta? Bai. 14 urterekin itsu geratu nintzen, igerilekuan nengoela ezkerreko begian kolpe bat hartuta. Zaila egin zitzaidan ikusi gabe bizitzea, eta bi zailtasun nagusi neuzkan, beste askoren artean: batetik, nire mugikortasuna; eta, bestetik, informazioa eskuratzeko baliabideak behar nituen. Garai hartan ez zegoen ordenagailurik, ez Internet, ez smartphonerik. Zintetan grabatutako liburuak zeuden, eta eskuz irakurtzeko braillezko liburuak, besterik ez. Zaila zen braillez idatzitako liburuak aurkitzea, eta, are zailagoa, nik nahi nuen liburua topatzea. Bi zailtasun horiek eraman ninduten irisgarritasunean lan egitera. 1985ean hasi nintzen IBMn lanean, eta braille-editorea, braille-hiztegia eta braillerako network edo sare-sistema garatzen aritu nintzen. Braille-editorea sortzeko, braille-teklatua garatzen hasi nintzen eta braille-itzultzaileak egiten, hala, ordenagailuek braillea ere zuzendu ahal izango baitzuten. Izan ere, ordura arte, braillezko liburuak idazmakinaz idatzita zeuden edo...