Psikoteknikoak: Ez da egia gizakiok usaimen eskasa dugunik

Psikoteknikoak: Ez da egia gizakiok usaimen eskasa dugunik

  Txakurren eta beste animalien aldean gizakiok usaimen eskasa dugula sinistuta gauden arren, mito bat besterik ez dela esan du John McGann neurozientzialariak berriki Science aldizkarian. Mito oker horren arduraduna Paul Broca garun-zirujau ospetsua dela adierazi du. Hark ikusi zuen, proportzioan, gizakietan beste animalietan baino eremu txikiagoa hartzen duela usaimenak garunean, eta hori usaimen eskasa izatearekin erlazionatu zuen. McGannen ustez, ordea, horrek ez du frogatzen usaimen okerragoa dugunik, usaimen-erraboilaren neurona-kopurua antzekoa baita. McGannek uste du kulturalki sinistu izan dugula pertsona arrazionala izateko ezin dela usaimenaren menpeko izan; nolabait, beste animalien pare jarriko gintuzkeela horrek. Baina haren ustez, gizakiok bilioi bat usain desberdintzeko gaitasuna dugu –beste ugaztunen pare–,  eta usaimen-erraboila 5.600 glomerulutan antolatua dugu, saguek baino askoz ere gehiagotan (1.800). Geneek, neurogenesiak eta beste zenbait faktorek usainekiko sentikortasunean izan dezaketen eragina aztertuta, aditzera eman du espezie bakoitza usain batzuekiko sentikorragoa dela. “Txakurrak gizakiak baino hobeak izan daitezke gernuak bereizten, eta agian gizakiok ardoen usainak bereizten”. Ikertzailearen esanetan, oso garrantzitsua da usaimena, giza jokaeran eragiten baitu: inkonszienteki bada ere, eragin handia du besteek gu hautematen gaituzten moduan, besteekiko dugun harremanean, bikotea aukeratzen dugunean, zer jango dugun aukeratzen dugunean, eta abar. Memorian indar handiz gordetzen zaigun ezaugarria da, eta usainek erraz ekartzen dizkigute gogora oroitzapenak eta emozioak. Are gehiago, McGannek dio zenbait ikerketak erakutsi duela usaimena galtzen hastea memoria-arazoen hasieraren adierazle izan daitekeela –alzheimerra eta parkinsona kasu–, eta medikuek usaimenaren garrantziaz hausnartu beharko luketela.   Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber. Elhuyar...
Psicotécnicos: Alberto Contador te recuerda que un metro y medio salva la vida

Psicotécnicos: Alberto Contador te recuerda que un metro y medio salva la vida

  Cuántas veces un ciclista se ha visto sorprendido por un coche que pasa tan cerca que más que rebasarle a la hora de adelantar, consigue echarlo de la calzada. Las consecuencias pueden ser desde un simple susto, heridas graves e incluso la muerte. Esa falta de respeto de la norma que obliga a guardar un metro y medio de separación en el adelantamiento, es algo que reclaman deportistas de las dos ruedas como Alberto Contador. El atropello de Oliv (Valencia) en el que fallecieron tres de los seis ciclistas que fueron embestidos por una conductora que dio positivo en alcohol y drogas, puso en alerta a la comunidad ciclista. El posterior atropello a un ciclista por parte de un camión que se dio a la fuga en Ciudad Real fue la gota que colmó el vaso haciendo reaccionar a los ciclistas de España, quienes iniciaron una cadena en Twitter bajo el hastag #yorespeto. Un lema con el que se lanzarán a la calle, el próximo 28 de mayo con manifestaciones en toda España en pro por el respecto mutuo entre conductores y ciclistas. Una reivindicación que llevan a cabo personalidades del deporte como Luis Enrique, ciclistas profesionales como Alejandro Valverde o famosos aficionados al deporte de la bicicleta como el periodista Antonio Lobato o el cómico Dani Rovira. El último en unirse a esta solicitud ha sido Contador. El campeón madrileño grabó un vídeo, antes de salir a entrenar, en el que pedía respeto. La cadena promovida por la Federación Valenciana de Ciclismo es una de las más visibles, aunque no la única. También las federaciones de Ciclismo y Tryatlon  han secundado la iniciativa...
Psikoteknikoak: Eguzkiak elikaturiko itsas barea

Psikoteknikoak: Eguzkiak elikaturiko itsas barea

Elysia chlorotica itsasoan bizi den bare mota bat da, baina ez da batere arrunta. Eguzki-instalazio bat bezalakoa da edo, hobeki esan, landare baten antzera jokatzen du. Landareek plastoei esker hartzen dute eguzki-argia, eta fotosintesiaren bitartez energia kimiko bihurtzen dute. Ezaguna denez, animaliek ezin dute hori egin, eta landareak edo beste animaliak kontsumitu behar dituzte euren energia-beharrak asetzeko. Itsas bare honek, baina, ez du beste animalia gehienek bezala jokatzen. Haren janari nagusia alga bat da, alga jakin bat. Ebaki bat egiten dio algari, zitoplasma xurgatu eta gehiena digeritzen du; gehiena, baina ez dena, ez baititu plastoak digeritzen; gorde egiten ditu. Itsas bareak gordetako plastoek fotosintesia egiten jarraitzen dute, eta horrela sorturiko materia da Elysiachloroticak elikatzeko erabiltzen duena. Hori dela eta, eguzki-instalazio bat bezalakoa da barea, landareak bezala bere jana sortzeko gai baita. Itsas barea algaren menpe dago, oso-osoan, bizirik irauteko. Hasieran, hazteko eta heldutasunera iristeko, algak jan behar ditu. Gero, algatik plasto nahikoak erdietsi dituenean, horiek egiten duten fotosintesiari esker lortzen ditu bizitzeko behar dituen energia eta elikagaiak. Energia-autonomia lortu ondoren, bederatzi hilabetetan bizi daiteke eguzki-argia hartuz eta fotosintesia eginez, landareek egiten duten era berean. Aurreko atalean eguzkia hartzen duen zizare baten istorioa azaldu dugu. Pentsa liteke hura eta hau istorio berdinak direla. Baina ez, ez dira berdinak. Zizare hark algak jaten zituen, itsas bare honek bezala, baina hark algak gorde egiten zituen, osorik, eta sinbiosi harremana mantentzen zuen, baina honek ez du inolako sinbiosirik egiten algarekin. Jan eta erabili egiten ditu algak, bai, baina algek ez dute horren truke ezer lortzen. Bestalde, zizarearen kasuan ez zen zizarea fotosintesia egiten zuena, algak baizik. Oraingo kasu honetan, ordea, barea da fotosintesia...
Renovar carné de conducir: Cómo colocar los triángulos de emergencia correctamente

Renovar carné de conducir: Cómo colocar los triángulos de emergencia correctamente

    Cuando tenemos un percance, bien por avería o ante una situación de emergencia es imprescindible saber cómo actuar. Ante esta situación, señalizar correctamente con los triángulos de emergencia no solo es una obligación que debemos conocer como conductores sino que además contribuye a evitar cualquier situación embarazosa o males mayores de los que se puedan producir en carretera. Aunque llevar los triángulos de emergencia en el coche es obligatorio, tal y como los expresa en el anexo XII del Reglamento General de Vehículos el 21 de enero de 2010, cuando son necesarios pocas veces se ven colocados correctamente. Incluso muchas es usual verlos situados a unos pocos pasos del vehículo detenido haciendo que su función sea inútil. Por ello, te recordamos cómo hacer bien esta operación. Antes de situar los triángulos, debemos… En el momento en el que te ves obligado a dejar tu vehículo –ya sea por accidente o avería, bien por fallo mecánico o un simple pinchazo– es importante tener bien presente que antes de pararlo hay que procurar dejarlo, siempre y cuando sea posible, en una zona de buena visibilidad, lo más a la derecha de la calzada y si puede ser en el arcén. También debes encender las luces del coche, así como las de emergencia o “warnings”. Una vez detenido el mismo, es el momento de ponernos el chaleco reflectante para salir del coche, asegurándonos siempre que podemos hacerlo sin peligro. En ese momento es cuando entran en acción los triángulos de emergencia, aunque antes de utilizarlos deberemos ser conscientes del tipo de vía en la que estamos circulando. En primer lugar,...
Psikoteknikoak: Ilearen proteina aurkitu dute ezustean

Psikoteknikoak: Ilearen proteina aurkitu dute ezustean

Nerbioetan hazten diren tumore batzuk nola sortzen diren aztertzen ari zirela, ilea hazteko ezinbestekoa den proteina bat identifikatu dute ikertzaile estatubatuar batzuek. Adatsa urdintzen duen mekanismoa ere aurkitu dute, aldi berean. 1922an, Alexander Fleming bakterio batzuk aztertzen ari zen plaka batean, onddo batek hura kutsatu zuenean. Onddo hark bakterioak hiltzen zituela konturatu zen ikertzailea, eta hala, penizilinaren propietate antibiotikoak aurkitu zituen oharkabean. Halako gertakariei serendipia  deitzen zaie: ustekabean zerbait aurkitzeari, berez beste zerbaiten bila ari garenean. Horixe gertatu berri zaio Texasko Unibertsitateko Southwestern Medikuntza Zentroko (AEB) ikerketa talde bati. Lu Le doktoreak zuzenduta, tumore mota zehatz bat nola sortzen den aztertu nahian zebiltzan, oso bestelako zerbaitekin topo egin zutenean. Izan ere, ilearen hazkundeaz arduratzen den proteina identifikatu zuten, bai eta adatsa urdintzen duen mekanismoa aurkitu ere. Genes & Development aldizkarian eman dute ikerketa lanaren berri. 1. irudia: KROX20 proteina gakoa da ilearen hazkundean. Hura gabe, burua soildu egiten da) (Sinadura: Welshsk / CC BY 3.0 lizentziapean) Ileen folikuluen azpialdean dauden azaleko zelula amek zerikusia dute ilearen hazkundean, eta hori jakina zen lehendik ere. Ikertzaileek ez zekiten, baina, nola ematen duten zelula horiek azaletik ilerako jauzia. Kasualitatez aurkitu dute erantzuna. Southwesterneko ikertzaileok 1 motako neurofibromatosia ari ziren aztertzen; gaitz genetiko honen eraginez, tumoreak nerbioetan hazten dira, toki berezia oso. Horren harira, nerbioen garapenarekin zerikusia duen KROX20 proteinari erreparatu zioten, baina hara non, bestelako funtzio bat aurkitu zioten, ilearen hazkundeari lotuta. Zelula amak folikuluen oinarrira mugitzen direnean, KROX20 proteina aktibatu egiten da, ilearen hazkundeaz arduratzen diren azaleko zeluletan. Gainera, ondoren, hain zuzen ere KROX20aren eraginez, zelula horiek beste proteina bat ekoizten dute: SCF edo zelula amen faktorea. Zelula batean bi proteina horiexen...

Uso de cookies

Este sitio web utiliza cookies para que usted tenga la mejor experiencia de usuario. Si continúa navegando está dando su consentimiento para la aceptación de las mencionadas cookies y la aceptación de nuestra política de cookies, pinche el enlace para mayor información.plugin cookies

ACEPTAR
Aviso de cookies