Psikoteknikoak: Gibeleko minbiziaren aurkako borrokan indarrak batuz
Greziar mitologiaren arabera, Prometeok sua lapurtu zuen Olinpo menditik eta gizakiei eman zien. Orduan, Zeusek zigortu egin zuen: haitz batean lotu zuen eta, denboraldi batez, arrano bat bidali zuen, gauero, haren gibeleko zatiak jatera. Hala ere, hurrengo goizean, aldiro, Prometeori osatu egiten zitzaion gibela, atzera; gauean, ordea, arranoak berriz egiten zion sarraskia sabelean. Horrela behin eta berriz, betirako. Askotan esan izan da gizakiaren sendotasuna eta ahultasuna irudikatzen dituela Prometeoren gibelak, aldi berean; gauero suntsitua, goizero sortua. Pasarte horrek erakusten du antzinatik direla ezagunak gibelaren izaera berezia eta garrantzia. Izan ere, ezin uka gibela dela gizakion (eta, orokorrean, animalia ornodunon) organo garrantzitsuenetakoa. Hala, minbiziak heriotza mordoa eragiten du gibelari eraso egiten dionean; minbizien artean, hilgarrienetan bigarrena da [1]. Gainera, koloneko, pankreako edota bularreko minbizia duten pazienteen % 60-80k gibeleko metastasiak ere izaten ditu; hau da, gibeletik kanpo sortutako tumoreak gibelera hedatzen dira [2]. Bistakoa da, horrenbestez, gibeleko minbiziaren inguruko ikerketak garrantzitsuak direla oso. Haiei esker iritsi dira hainbat tratamendu; erradioenbolizazio izenekoa, besteak beste. Azken urteotan, nagusitzen ari da azken hori. Hurrengo lerroetan, azalduko da zer ekarpen interesgarri egin diezazkioketen ingeniari industrialek erradioenbolizazioari eta, oro har, medikuntzari. Ezinbestekoa da, erronka berri gero eta konplexuagoei aurre egitekotan, hainbat esparrutako profesionalek norabide berean, lankidetzan, jardutea. Hau idatzi duena Nafarroako Unibertsitatea Klinikako medikuekin aritu da elkarlanean. Hain zuzen ere, doktoretza-tesian, erradioenbolizazioa aztertu du, bai eta tratamenduan eragina izan dezaketen hainbat aldagai ere. Erradioenbolizazioa Enbolizazioa odol-hodiak buxatzea (ixtea) da; odolaren garraioa oztopatzea, ekiditea, finean. Irradiazioa, aldiz, zera da: energia erradioaktiboa helburu terapeutikoekin erabiltzea. Erradioenbolizazioan, medikuak arteria femoralean (iztondo inguruan) ebaki bat egiten du, eta kateterra (1 mm-ko diametrokoa, gutxi gorabehera) sartzen du bertan. Gero, arteria hepatikoraino...
Renovar carné de conducir: Car2Car: qué ventajas tendrá que tu coche esté conectado con otros
A partir del año 2019, las comunicación entre vehículos será un hecho más cercano tras la propuesta de la compañía alemana Volkswagen de incorporar la tecnología WLANp en su flota. La intención es llevar este protocolo a la mayoría de los modelos, desde los coches compactos hasta los vehículos comerciales o monovolúmenes. El objetivo principal: la mejora de la seguridad y la reducción de la siniestralidad en las carreteras europeas a través de la interconexión de los vehículos entre ellos y su entorno. ¿Será una realidad que los coches hablen entre sí? ¿Qué es un sistema de comunicaciones vehicular? Un término que puede llevar a gran confusión pero que es más simple de lo que parece. El concepto parte de una red de comunicación donde los vehículos y algunos puntos concretos del entorno en el que estos se mueven, pueden conectarse e intercambiar información, ya sea del tráfico o de cuestiones relacionadas con la seguridad. ¿El objetivo? Evitar accidentes y descongestionar el tráfico de forma cooperativa. Estos puntos concretos de la carretera (nodos fijos) incorporan dispositivos de comunicación de corto alcance, denominados DSRC, con un ancho de banda que permite un rango amplio de cobertura de cerca de 1km. Al comunicarse con los vehículos en circulación (nodos móviles), el conjunto conforma una solución tecnológica (“ITS”, Intelligent Transportation Systems) que pretende mejorar la seguridad en el transporte terrestre, anticipando incidencias antes de que éstas ocurran. Dentro de este sistema de transporte inteligente encontramos el Car2Car (también llamado Vehicle-to-Vehicle, “V2V”) que está diseñado con el propósito de ‘hacer hablar’ a un automóvil con otro, es decir, la comunicación entre los...
Psikoteknikoak: Ernaldiak bihotza sendatuko balu?
Ugaztunon bihotzak duen zeregin bakarra odola zirkulazio-aparatuan barrena ponpatzea da, bihotzari berari eta gainontzeko organoei elikagaiak eta oxigenoa iritsarazteko. Zeregina bakarra da, bai, baina ez makala. Animalien bizitzan zehar gertatzen diren egoerek eskakizun energetiko oso anitzak dituzte, eta horiek bete behar ditu bihotzak. Eskakizun energetiko handiago horiek betetzeko, bihotzak lan handiagoa egin behar du, eta horrek badu ondorio bat: estres handiagoa bihotzaren hormetan. Areagotu den lan horrek denboraldi batez badirau, bihotzak mekanismo bat jar dezake martxan, bentrikuluetako estresa gutxitu eta ponpatzeko gaitasuna mantendu edota areagotzeko. Mekanismoaren izena ezaguna zaigu, tamalez: bihotz-hipertrofia. Bihotz-hipertrofia Bihotz-hipertrofia hainbat gaitzen ondorioa da, hala nola hipertentsioa, arteria koronarioen iskemiak sorturiko bihotzekoa edo obesitatea. Hipertrofia-mota horiei hipertrofia patologiko deritze, eta ezaugarri jakin batzuk dituzte. Bihotzaren metabolismoa, adibidez, guztiz aldatzen da bihotzaren hipertrofiarekin batera. Garunak ez bezala, bihotzak batik bat gantz azidoak (% 60-70) erabiltzen ditu energia-iturri gisa, eta gainontzekoa glukosaren metabolismotik lortzen du. Bihotza gaixotzean, guztiz aldatzen da energia-iturrien erabilera; glukosa bihurtzen da energia-iturri nagusi bihotz hipertrofiatuan, eta gantz azidoak baztertu egiten dira. Bihotz hipertrofiatuak jasotzen duen estres kronikoa desagertzen ez bada, bihotza are gehiago handituko da; fibrosi gehiago agertu eta inflamazioa sortuko da, eta ponpatzeko gaitasuna murriztuko. Gainera, gaitza aurrera doan heinean, bihotzak glukosa erabiltzeari ere utziko dio; hori bihotz-gutxiegitasunaren ezaugarri da. 2. irudia. Ernaldian gertatzen den hiperbolemia edo odol-bolumenaren handitzea. Biribil txikiek emakume eta sagu ez-umedunen odol-bolumena irudikatzen dute, eta biribil handiek ernaldiak sorturiko hiperbolemiaren emaitza. Gaixotasun kardiobaskularrak dira gaur egungo gizartean ugarienak, eta haietako askok dute bihotza handitzearen sintoma. Bihotz-hipertrofia bihotz-gutxiegitasun bihurtzen da maiz, eta azken horrek ez du, tamalez, sendabiderik oraindik. Hori dela eta, bihotz-gutxiegitasuna da heriotza-kausarik arruntenetarikoa gizarte industrializatuetan. Gai honetan diharduten...